RedNote “Tiểu Hồng Thư”: Ứng dụng mạng xã hội “âm thầm” xâm phạm dữ liệu người dùng Việt Nam?

Thời gian gần đây, thông tin về việc ứng dụng mạng xã hội RedNote (còn gọi là Tiểu Hồng Thư) bị cáo buộc thu thập dữ liệu người dùng quá mức đang gây xôn xao dư luận, đặc biệt là tại Trung Quốc. Vậy, thông tin này có ảnh hưởng như thế nào đến người dùng Việt Nam và liệu RedNote có thực sự đang “âm thầm” xâm phạm quyền riêng tư của chúng ta? Hãy cùng phân tích sâu hơn về vấn đề này.

RedNote bị tố “soi” dữ liệu người dùng liên tục: Thực hư ra sao?

Theo tờ Nhân Dân Nhật Báo, trang Jiupai News đã đưa tin về việc RedNote bị cáo buộc thu thập dữ liệu người dùng vượt quá phạm vi cần thiết cho hoạt động thông thường. Cụ thể, nhiều người dùng phản ánh rằng ứng dụng này truy cập dữ liệu cá nhân của họ với tần suất cao, ngay cả khi không sử dụng ứng dụng.

Một người dùng Android cho biết RedNote đã truy cập hơn 92.000 lần vào dữ liệu thiết bị trong vòng một tháng, trong đó có tới 71.000 lần truy cập vị trí. Để so sánh, ứng dụng WeChat, một nền tảng phổ biến hàng đầu tại Trung Quốc, chỉ ghi nhận 911 lần truy cập trong cùng khoảng thời gian. Thậm chí, có thời điểm RedNote truy cập dữ liệu vị trí tới 2.148 lần chỉ trong một ngày.

Một trường hợp khác ghi nhận RedNote thực hiện khoảng 50.000 lượt truy cập vào dữ liệu cá nhân trong 30 ngày, với 46.000 lượt truy cập vị trí. Đáng lo ngại hơn, ứng dụng này còn bị tố cáo truy cập vào các dữ liệu nhạy cảm như trạng thái thiết bị, tệp âm thanh, video, hình ảnh và clipboard trong một khoảng thời gian ngắn.

RedNote thường xuyên yêu cầu người dùng chia sẻ thông tin vị trí khi đăng bài viết. Mặc dù người dùng có thể từ chối, ứng dụng vẫn tiếp tục truy cập dữ liệu vị trí một cách thường xuyên, làm dấy lên nghi vấn về tính minh bạch và quyền kiểm soát dữ liệu của người dùng.

Những phản ánh về việc thu thập dữ liệu quá mức của RedNote đã xuất hiện từ tháng 7 năm 2024, với hàng chục nghìn bài đăng thảo luận trên chính ứng dụng này. Nhiều người dùng iOS cũng báo cáo rằng biểu tượng định vị hiển thị liên tục trên màn hình, ngay cả khi không mở ứng dụng.

Trước những cáo buộc trên, đại diện chăm sóc khách hàng của RedNote khẳng định việc thu thập dữ liệu vị trí là để phục vụ tính năng “gần đây” và chỉ diễn ra khi người dùng bật quyền truy cập vị trí. Họ nhấn mạnh rằng RedNote sẽ không tiết lộ thông tin cá nhân của người dùng.

Tuy nhiên, những lời giải thích này dường như không đủ sức xoa dịu lo ngại của dư luận, đặc biệt trong bối cảnh quyền riêng tư và bảo vệ dữ liệu cá nhân ngày càng trở thành mối quan tâm lớn của người dùng mạng trên toàn thế giới.

Mặc dù chưa có thông tin chính thức về việc RedNote thu thập dữ liệu người dùng tại Việt Nam, nhưng những cáo buộc tại Trung Quốc là một lời cảnh tỉnh. Người dùng Việt Nam cần nâng cao cảnh giác và có biện pháp bảo vệ thông tin cá nhân của mình khi sử dụng ứng dụng này.

Tại sao RedNote lại thu thập nhiều dữ liệu đến vậy?

Có nhiều lý do có thể giải thích cho việc RedNote thu thập lượng lớn dữ liệu người dùng:

• Mục đích quảng cáo: Dữ liệu người dùng là “mỏ vàng” cho các nhà quảng cáo. Bằng cách thu thập thông tin về sở thích, thói quen, vị trí, RedNote có thể cung cấp quảng cáo được nhắm mục tiêu, tăng hiệu quả và doanh thu.
• Cải thiện trải nghiệm người dùng: Dữ liệu có thể được sử dụng để cá nhân hóa nội dung, đề xuất bạn bè, sản phẩm hoặc dịch vụ phù hợp với từng người dùng.
• Phân tích thị trường: Dữ liệu lớn (Big Data) giúp RedNote hiểu rõ hơn về thị trường, xu hướng người dùng, từ đó đưa ra các quyết định kinh doanh sáng suốt hơn.
• Yêu cầu từ chính phủ: Ở một số quốc gia, các công ty công nghệ có thể bị yêu cầu cung cấp dữ liệu người dùng cho chính phủ vì lý do an ninh quốc gia.

Tuy nhiên, việc thu thập dữ liệu quá mức và thiếu minh bạch có thể dẫn đến những rủi ro sau:

• Xâm phạm quyền riêng tư: Người dùng có quyền kiểm soát thông tin cá nhân của mình và quyết định chia sẻ những gì.
• Lộ lọt dữ liệu: Dữ liệu có thể bị đánh cắp hoặc rò rỉ do tấn công mạng hoặc lỗi bảo mật.
• Sử dụng sai mục đích: Dữ liệu có thể bị sử dụng cho các mục đích không mong muốn, chẳng hạn như phân biệt đối xử, theo dõi hoặc thao túng.

Người dùng Việt Nam cần làm gì để bảo vệ dữ liệu cá nhân?

Để bảo vệ dữ liệu cá nhân khi sử dụng RedNote hoặc bất kỳ ứng dụng nào khác, người dùng Việt Nam nên:

1. Đọc kỹ điều khoản dịch vụ và chính sách bảo mật: Hiểu rõ những loại dữ liệu nào ứng dụng thu thập, cách sử dụng và chia sẻ dữ liệu.
2. Cấp quyền truy cập một cách thận trọng: Chỉ cấp quyền truy cập vào những dữ liệu thực sự cần thiết cho ứng dụng hoạt động.
3. Tắt quyền truy cập vị trí khi không cần thiết: Chỉ bật quyền truy cập vị trí khi sử dụng các tính năng yêu cầu vị trí.
4. Sử dụng mật khẩu mạnh và thay đổi thường xuyên: Bảo vệ tài khoản của bạn bằng mật khẩu mạnh và duy nhất.
5. Bật xác thực hai yếu tố: Thêm một lớp bảo mật cho tài khoản của bạn.
6. Cập nhật ứng dụng thường xuyên: Cập nhật ứng dụng lên phiên bản mới nhất để vá các lỗ hổng bảo mật.
7. Cẩn trọng với các liên kết và tệp tin lạ: Không nhấp vào các liên kết hoặc mở các tệp tin từ những nguồn không tin cậy.
8. Sử dụng VPN (mạng riêng ảo): Mã hóa lưu lượng truy cập internet của bạn để bảo vệ quyền riêng tư.
9. Nâng cao nhận thức về bảo mật dữ liệu: Tìm hiểu về các mối đe dọa bảo mật và cách phòng tránh.

Vai trò của cơ quan quản lý nhà nước

Cơ quan quản lý nhà nước đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ dữ liệu cá nhân của người dùng:

• Xây dựng và hoàn thiện hành lang pháp lý: Ban hành các quy định chặt chẽ về bảo vệ dữ liệu cá nhân, phù hợp với luật pháp quốc tế.
• Tăng cường kiểm tra, giám sát: Kiểm tra việc tuân thủ các quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân của các doanh nghiệp.
• Xử lý nghiêm các vi phạm: Xử phạt nghiêm các hành vi thu thập, sử dụng, chia sẻ dữ liệu trái phép.
• Nâng cao nhận thức cho người dân: Tổ chức các chương trình giáo dục, tuyên truyền về bảo mật dữ liệu cá nhân.
• Hợp tác quốc tế: Chia sẻ kinh nghiệm và phối hợp với các quốc gia khác trong lĩnh vực bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Vụ việc RedNote là một hồi chuông cảnh tỉnh về tầm quan trọng của quyền riêng tư và an toàn thông tin cá nhân trong kỷ nguyên số. Người dùng cần chủ động bảo vệ thông tin của mình, đồng thời yêu cầu các nhà cung cấp dịch vụ và cơ quan quản lý nhà nước thực hiện các biện pháp cần thiết để đảm bảo an toàn cho dữ liệu cá nhân.

Tác động của việc lộ lọt thông tin cá nhân

Việc lộ lọt thông tin cá nhân có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho người dùng:

• Mất tiền bạc: Kẻ gian có thể sử dụng thông tin cá nhân để truy cập vào tài khoản ngân hàng, thẻ tín dụng hoặc thực hiện các giao dịch gian lận.
• Đánh cắp danh tính: Kẻ gian có thể sử dụng thông tin cá nhân để tạo tài khoản giả, vay tiền hoặc thực hiện các hành vi phạm pháp dưới danh nghĩa của nạn nhân.
• Xâm phạm quyền riêng tư: Kẻ gian có thể sử dụng thông tin cá nhân để theo dõi, quấy rối hoặc đe dọa nạn nhân.
• Thiệt hại về uy tín: Thông tin cá nhân nhạy cảm có thể bị công khai, gây ảnh hưởng đến danh tiếng, sự nghiệp và các mối quan hệ của nạn nhân.

Các biện pháp kỹ thuật để bảo vệ dữ liệu

Ngoài các biện pháp đã nêu ở trên, người dùng có thể sử dụng các công cụ và kỹ thuật sau để bảo vệ dữ liệu của mình:

• Phần mềm diệt virus và tường lửa: Bảo vệ thiết bị của bạn khỏi các phần mềm độc hại và truy cập trái phép.
• Mã hóa dữ liệu: Mã hóa các tệp tin và ổ đĩa quan trọng để ngăn chặn truy cập trái phép.
• Sử dụng trình duyệt web an toàn: Chọn trình duyệt web có các tính năng bảo mật mạnh mẽ, chẳng hạn như chặn theo dõi, chặn quảng cáo và cảnh báo về các trang web nguy hiểm.
• Kiểm tra quyền truy cập ứng dụng: Thường xuyên kiểm tra và thu hồi quyền truy cập của các ứng dụng không cần thiết.
• Xóa dữ liệu cũ: Xóa các tệp tin, ứng dụng và tài khoản không còn sử dụng để giảm thiểu rủi ro lộ lọt dữ liệu.

Thay đổi thói quen sử dụng internet

Ngoài các biện pháp kỹ thuật, người dùng cần thay đổi thói quen sử dụng internet để bảo vệ dữ liệu của mình:

• Cẩn trọng khi chia sẻ thông tin cá nhân: Không chia sẻ thông tin cá nhân trên các trang web hoặc ứng dụng không đáng tin cậy.
• Kiểm tra kỹ các email và tin nhắn: Cẩn trọng với các email và tin nhắn lừa đảo (phishing) yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân.
• Sử dụng mạng Wi-Fi công cộng một cách an toàn: Tránh thực hiện các giao dịch nhạy cảm trên mạng Wi-Fi công cộng.
• Cập nhật kiến thức về bảo mật dữ liệu: Thường xuyên tìm hiểu về các mối đe dọa bảo mật mới và cách phòng tránh.

Vụ việc RedNote một lần nữa cho thấy tầm quan trọng của việc bảo vệ dữ liệu cá nhân và an ninh mạng. Người dùng cần nâng cao ý thức, chủ động bảo vệ thông tin của mình, đồng thời yêu cầu các nhà cung cấp dịch vụ và cơ quan quản lý nhà nước thực hiện các biện pháp cần thiết để đảm bảo an toàn cho dữ liệu cá nhân.

Những cáo buộc về việc RedNote thu thập dữ liệu người dùng một cách “âm thầm” là một lời cảnh tỉnh cho tất cả chúng ta. Hãy hành động ngay hôm nay để bảo vệ quyền riêng tư và an toàn thông tin cá nhân của bạn trước khi quá muộn.